Het is makkelijker gezegd dan gedaan, zo’n totaalbeeld schetsen van hoe circulair we bezig zijn. Het VBO nam de uitdaging al voor de tweede keer aan en werkte hiervoor samen met circulair expert Möbius. Samen stelden ze een dashboard op met een pak indicatoren die peilen naar materiaalgebruik, ontwerp, hergebruikHergebruik is elke activiteit waarin stoffen, materialen of producten die geen afval zijn, opnieuw voor hun oorspronkelijke toepassing worden gebruikt., recyclageRecyclage is elke vorm van valorisatie die (ook organisch) afval omzet in stoffen, materialen of afgewerkte producten, al dan niet met hun oorspronkelijke functie., wetgeving, … bij Belgische bedrijven. Het Verbond van Belgische Ondernemingen doet die krachttoer niet zomaar. Het peilen naar de vooruitgang op vlak van circulariteitDe circulariteit beschrijft de hoeveelheid materialen die in een gesloten kring worden beheerd. zit vervat in hun ‘Visie Circulaire Economie 2030' die drie jaar geleden gepubliceerd werd. De tweejaarlijkse blik op de stand van zaken is nodig om de ambitieuze doelstelling te bereiken die het VBO formuleerde: tegen 2030 en in een Europees kader de positie van de Belgische industrie als leider in de circulaire economieDe circulaire economie is een herstellende en regeneratieve economie. Ze vrijwaart de waarde van producten, materialen en hulpbronnen in de economie door een slim productontwerp te koppelen aan hergebruik en/of gedeeld gebruik. verwezenlijken en consolideren.
Een stapje voor dankzij circulair ondernemen
Waarom zoveel focus op circulariteit? Het VBO en zijn leden-sectorfederaties gaan er prat op dat het de sleutel is om het hoofd te bieden aan heel wat uitdagingen waarmee ondernemingen vandaag te maken krijgen. Belangrijke grondstoffenGrondstoffen worden vaak uit de natuur gehaald, zijn eindig en niet-hernieuwbaar, zoals steenkool, erts, ... die steeds schaarser en duurder worden bijvoorbeeld, maar ook afhankelijkheid van onzekere energiebronnen en het hoge prijskaartje dat daar aan vasthangt. Bovendien kunnen bedrijven die effectief mooie stappen zetten naar circulair ondernemen hiermee uitpakken, wat hen een stapje voor geeft in de zoektocht naar klanten, personeel en andere partners.
Te weinig meerwaarde uit recyclagemateriaal
Net als in het rapport van twee jaar geleden komt ons land eruit als wereldtop op vlak van recyclage. Onze lange traditie van gescheiden afvalinzameling en relatief hoog gebruik van secundaire grondstoffen is een belangrijke reden voor die hoge score. Goede punten dus, maar wie dieper graaft vindt ook werkpunten. Zo is de toegevoegde waarde (uitgedrukt in bruto binnenlands product) die onze ondernemingen realiseren per eenheid verbruikte materialen of afval lager dan het Europese gemiddelde. We recycleren dus flink, maar halen te weinig meerwaarde uit de materialen die we gebruiken en het afval dat daaruit voortkomt. Dat blijkt ook uit de materiaalvoetafdruk: die is stabiel gebleven of zelfs gestegen ten opzichte van 2016.
Inspanningen naar meer circulariteit
Hoewel heel wat Belgische ondernemingen streven naar een meer circulaire manier van werken, ziet het VBO in het rapport geen evolutie in die richting. Dat wil niet zeggen dat onze bedrijven geen vooruitgang boeken, maar de totaalcijfers vertonen nog geen trend die aantoont dat de Belgische economie richting circulariteit evolueert. Om dat te veranderen ligt de bal niet alleen in het kamp van de ondernemers, maar ook bij de overheid. Een stabiel en ondersteunend beleidskader is nodig om nog meer verandering mogelijk te maken. Er is veel contact tussen de verschillende overheden over dit onderwerp om de samenwerking te optimaliseren, met de intentie een duidelijke lange termijnstrategie te ontwikkelen. Het VBO roept alvast op om een gezamenlijke federale enquête op te starten die een juister zicht geeft op de cijfers en evoluties. Meten is weten!
Neem zeker een kijkje in het Vooruitgangsrapport Circulaire Economie voor alle cijfers, conclusies en aanbevelingen.
