Het LEGACY-project pakt dat probleem aan door de samenstelling van epoxyharsen te herzien. Het doel is even ambitieus als essentieel: een bio-gebaseerd alternatief zonder BPA ontwikkelen dat even goed presteert als traditionele materialen, maar met een fractie van de impact op de gezondheid en het milieu.
Het BPA-probleem: prestaties tegen een prijs
Epoxyharsen worden geprezen om hun sterkte, duurzaamheid en weerstand tegen chemicaliën en vocht, eigenschappen die ze ideaal maken voor gebruik in vloeren, coatings, lijmen en meer. Maar het wijdverspreide gebruik ervan heeft een kost.
Wanneer BPA-houdende harsen worden afgebroken, komen er giftige stoffen vrij in het milieu die de bodem en het water verontreinigen en op lange termijn een risico vormen voor de gezondheid van de mens. Dat is een enorme uitdaging voor bedrijven die willen voldoen aan de steeds strengere regelgeving en de groeiende vraag van consumenten naar veiligere, duurzamere materialen.
Een circulair alternatief: van afval tot hoogwaardig materiaal
LEGACY biedt een veelbelovende oplossing door gebruik te maken van lignine, een natuurlijke stof die voorkomt in hout en een bijproduct is van de papierproductie. Lignine wordt meestal als afval behandeld, maar is zowel hernieuwbaar als ion overvloed beschikbaar, waardoor het een waardevolle grondstof is voor bedrijven die willen werken volgens de principes van de circulaire economie.
Via baanbrekend onderzoek en ontwikkeling (O&O) transformeert LEGACY-lignine tot een krachtige bouwsteen voor nieuwe epoxyharsen. Met behulp van VITO’s wetenschappelijke expertise ondergaat lignine depolymerisatie en functionalisering, processen waarbij het wordt afgebroken en omgevormd tot een bruikbare vorm. Het resultaat? Een bio-gebaseerd epoxyhars met het potentieel om de prestaties van traditionele BPA-gebaseerde producten te evenaren, zonder de bijhorende toxiciteit.
Veilig, duurzaam en klaar voor gebruik in de praktijk
Een van de belangrijkste troeven van LEGACY is de uitgebreide en verantwoordelijke benadering van innovatie. Het project gaat verder dan enkel de technische ontwikkeling en geeft in elke onderzoeksfase prioriteit aan veiligheid en duurzaamheid.
Om te garanderen dat de nieuwe harsen echt veilig zijn voor mens en milieu, voert LEGACY grondige ecotoxicologische beoordelingen uit. Die evaluaties houden rekening met de potentiële risico's gedurende de hele levenscyclus van het product, waardoor bedrijven erop kunnen vertrouwen dat de materialen die ze gebruiken aan de hoogste normen voldoen.
Tegelijkertijd worden de bio-gebaseerde harsen getest op verschillende substraten onder reële omstandigheden, die diverse omgevingen nabootsen waarin bouwmaterialen worden gebruikt. Die proeven zorgen ervoor dat het product zowel praktisch als effectief is, waardoor de weg naar marktintroductie veel duidelijker wordt.
Een kans voor kmo's om voorop te lopen in circulaire innovatie
Voor kleine en middelgrote ondernemingen lijkt de overstap naar veiligere en duurzamere materialen vaak onhaalbaar. Maar projecten als LEGACY brengen daar verandering in. Door wetenschappelijke innovatie toegankelijker te maken en kant-en-klare oplossingen te ontwikkelen, stelt LEGACY-kmo's in staat om
- voorop te blijven lopen op het gebied van veranderende regelgeving
- hun ecologische voetafdruk te verkleinen
- hun reputatie als vooruitstrevende bedrijven te versterken
LEGACY laat zien hoe O&O een essentiële hefboom is voor circulaire transformatie. Door te investeren in onderzoek, zelfs op bescheiden schaal, kunnen kmo's nieuwe mogelijkheden ontsluiten, niet alleen op het gebied van naleving en risicobeperking, maar ook op het gebied van productprestaties, marktdifferentiatie en veerkracht op lange termijn.
Betrokkenheid van belanghebbenden: samenwerken met de industrie, niet alleen voor de industrie
Vanaf het begin heeft LEGACY ernaar gestreefd om belanghebbenden bij het hele innovatieproces te betrekken. Er is een specifieke enquête gehouden om inzicht te krijgen in de bekendheid van bedrijven, meer specifiek kmo's, met het Safe and Sustainable by Design (SSbD)-kader en om hun behoeften, prioriteiten en bereidheid te beoordelen over de implementering van nieuwe materialen.
Stakeholderbijeenkomsten hebben ruimte gecreëerd voor een open dialoog, waardoor het project inzichten en feedback heeft kunnen verzamelen over praktische/reële vereisten. Op die manier zorgt LEGACY ervoor dat zijn oplossingen marktgericht en direct bruikbaar zijn, en niet alleen academisch goed onderbouwd.
Dat co-creatieproces ondersteunt ook een andere pijler van circulariteit: samenwerking. Wanneer industrieën, onderzoekers en kmo's samenwerken, wordt innovatie flexibeler, inclusiever en impactvoller.
Vooruitblik: van demonstratie naar toepassing
Tegen het einde van het project wil LEGACY een volledig BPA-vrij, bio-gebaseerd epoxyhars ontwikkeld en gedemonstreerd hebben dat getest en gevalideerd is voor relevante toepassingen. Dat is meer dan alleen een proof of concept: het is een haalbaar, hoogwaardig alternatief dat bedrijven met vertrouwen kunnen toepassen.
Het succes van LEGACY zal aantonen dat duurzame chemie niet alleen mogelijk is, maar ook praktisch, vooruitstrevend en binnen het bereik van bedrijven van elke omvang. Daarmee levert het project een directe bijdrage aan de bredere verschuiving naar een meer circulair en verantwoord industrieel systeem.
Voor elk bedrijf dat zijn activiteiten en producten toekomstbestendig wil maken, biedt LEGACY een krachtig voorbeeld van hoe innovatie, veiligheid en duurzaamheid hand in hand kunnen en moeten gaan.
De FOD Economie is niet verantwoordelijk voor de verklaringen over de projectresultaten. De uitvoering van de projecten blijft de verantwoordelijkheid van de winnaars.
